Inhoud

• Wat is lichen sclerosus op de schaamlippen, ingang van de vagina en anus?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Lichen sclerosus op de schaamlippen, ingang van de vagina en anus

Wat is lichen sclerosus op de schaamlippen, ingang van de vagina en anus?

Lichen sclerosus is een huidziekte. Vrouwen krijgen meestal klachten bij de schaamlippen, de ingang van de vagina en de anus. De huid is minder soepel, voelt strak en harder aan en jeukt. De huid kan licht en glanzend zijn en dunner worden.

Soms zit lichen sclerosus op andere plaatsen, zoals de buik, de rug, bovenbenen en bovenarmen.

Door de ziekte kan de huid bij de schaamlippen, vagina en de anus er anders uit gaan zien. Uw schaamlippen kunnen bijvoorbeeld kleiner worden.

De ziekte komt het meeste voor bij vrouwen tussen de 50 en 70 jaar.

U kunt soms een tijd veel klachten hebben en soms ook een tijd weinig klachten hebben.

U kunt niet genezen van lichen sclerosus. Een behandeling kan de klachten minder maken.

Soms veranderen de cellen bij de schaamlippen of de vagina. Er kan dan schaamlipkanker ontstaan.  Het is niet duidelijk waarom de cellen veranderen.

Het is niet duidelijk waardoor lichen sclerosus komt. Er zijn verschillende ideeën over.

• Misschien komt het door een fout in het afweersysteem (auto-immuunziekte). Het afweersysteem valt dan gezonde cellen aan. Het is nog niet bewezen dat dit zo is.
• Lichen sclerosus komt in sommige families vaker voor. Het zou dus erfelijk kunnen zijn.
• Irritatie van de huid door urine (plas) is misschien ook een oorzaak.

Lichen sclerosus is niet besmettelijk. U krijgt het ook niet via seks.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

• Smeer de huid een paar keer dag in met vette zalf. Dit helpt tegen jeuk en uitdrogen van de huid.
• Probeer niet te krabben. Als u uw huid kapot krabt, kunt u nieuwe plekjes krijgen.
• Draag ondergoed van katoen.
• Voorkom dat de huid geïrriteerd raakt:
  • Draag geen kleding die strak zit bij uw schaamlippen of billen.
  • Giet tijdens het plassen water over uw schaamlippen als u wondjes heeft.
  • Koop een fietszadel dat minder druk geeft op uw schaamlippen (dameszadel of zadel met een gat erin).
• Was uw schaamlippen, de huid rond de vagina en anus alleen met water. Gebruik geen zeep. Ook geen zeep speciaal voor de vagina (vaginale zeep).
• Was de plekken niet met een washand. Spoel de huid schoon.
• Was de plekken met lauwwarm water. Door warm of heet water droogt de huid sneller uit.
• Als vrijen pijn doet, helpt het soms om een glijmiddel te gebruiken.
• De ziekte kan vrijen moeilijk of onmogelijk maken. Dat is vaak moeilijk in een relatie. Bespreek met uw partner welke manier van vrijen u wel prettig vindt. Bijvoorbeeld vrijen in een andere houding. U kunt er ook gerust met uw huisarts over praten.
• Kijk voor meer adviezen bij seksuele klachten bij vrouwen.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Maak een afspraak met de arts die uw lichen sclerosus behandelt als u 1 of meer van deze klachten heeft:

• pijn die erger is geworden
• jeuk die erger is geworden
• veranderingen, zoals:
  • wondjes
  • bultjes
  • wratjes
  • nieuwe dikke of ruwe plekjes
• ongerust zijn
• problemen met plassen
• problemen met poepen
• problemen met vrijen, zoals pijn
• psychische problemen door de ziekte, zoals somber of verdrietig zijn

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Clobetasol
Clobetasol is een bijnierschorshormoon, ofwel een corticosteroïd. Clobetasol zorgt voor minder pijn en jeuk. Hierdoor wordt de kans op littekens of vergroeiingen kleiner. Ook de kans op schaamlipkanker wordt kleiner.

Medicijnen tegen afweerreacties, op de huid
Deze groep medicijnen worden ook wel immunosuppresiva of afweeronderdrukkende middelen genoemd. Ze worden gebruikt bij de huid- en slijmvliesaandoening lichen sclerosus. Immunosuppresiva verminderen de irritatie en de ontsteking. Ze worden gebruikt wanneer andere medicijnen op de huid niet voldoende helpen. Voorbeelden zijn pimecrolimus en tacrolimus.